UBND xã Hà Nam trân trọng giới thiệu :Di tích lịch sử văn hoá Đền Ngọc Hoa- Di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia xã Hà Nam
UBND xã Hà Nam Xin trân trọng giới thiệu di tích lịch sử Đền Ngọc Hoa.
Di tích lịch sử văn háo Đền Ngọc Hoa được công nhận là di tích cấp quốc gia gắn liền với truyện nôm khuyết danh Phạm Tải – Ngọc Hoa.
Đền thờ Ngọc Hoa- lấy tên nhân vật lịch sử của địa phương, đồng thời là nhân vật chính trong truyện nôm khuyết danh Phạm tải- Ngọc Hoa. Đền Phan Tảo Trang- Đền dựng vào thế kỷ X trên vùng đất có tên là Tảo Sơn Trang- nhân dân lấy địa danh đặt cho Đền. Việc gọi tên như vậy, nhưng trong khu di tích trước đây cũng như hiện nay: “ Tiền thần, Trung phật, Hậu thành”- thờ thành hoàng làng Trần Công, thờ Phật và Thờ Ngọc Hoa.
Ngọc Linh Từ thuộc thôn Văn Tảo- xã Hà Nam - nơi có thế đất đẹp “ Long chầu hổ phục”, từ trung tâm thành phố Hải Phòng về di tích gần 50 km. Quí khách thăm quan, chiêm bái Đền Ngọc Hoa với phương tiện ô tô hoặc xe máy. Mỗi bước chân quí khách như được trở về với cội nguồn, trở về nơi mà có người con gái được nhân dân dân ca ngợi:
Quốc sắc khuynh thành thiên hạ hữu
Mỹ nữ tiết hành thế gian vô.
(Câu thơ trên với ý nghĩa: Vẻ đẹp thiên hạ chỉ có một và tấm lòng trinh tiết cũng có một không hai).
Di tích đền Ngọc Hoa và Đình Văn Tảo được xây dựng thời Nguyễn. Tuy cách ngày nay không xa, song nơi đây giúp ta thêm một tư liệu thực tiễn để nghiên cứu về kiến trúc và điêu khắc cổ của dân tộc qua đó giúp thế hệ sau hiểu thêm về tình hình xã hội thời Lê. Trải qua hàng trăm năm Ngọc Linh Từ không chỉ nổi tiếng với ngôi Đền linh thiêng, uy nghi giữa đất trời mà còn là nơi hội tụ văn hóa tâm linh của người dân vùng duyên hải Bắc Bộ.
Đến với Ngọc Linh Từ du khách có thể hiểu thêm về tình hình xã hội thời Lê của đất nước. Qua chứng cứ lịch sử của cuộc kháng chiến chống Pháp, nơi đây đã trở thành cơ sở cách mạng, nơi hoạt động bí mật của cán bộ cách mạng.
Ngọc Hoa là biểu tượng cho với tấm lòng thủy chung, tiết hạnh, đức độ và thương người bao la của người phụ nữ.
“ Thiết thạch nhất tâm sinh Phạm Tải
Băng sương vạn cổ tử trang vương”.
(Một tấm lòng như sắt đá sống mãi với Phạm Tải. Muôn năm lạnh lùng như băng giá dù phải chết với Trang Vương).
Vì vậy ngày 5 tháng 2 năm 1994 Di tích Ngọc Hoa được Bộ văn hóa thể thao và du lịch xếp hạng là Di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.
Khi quý khách đặt chân đến Di tích sẽ cảm nhận được sự thanh bình yên ả mà không nơi nào có được. Với một nén nhang thơm thành kính đến bên đền thờ Quận Chúa Ngọc Hoa. Ngôi đền là nơi linh thiêng sùng kính của người dân Thanh An và người dân cả nước về đây để ghi nhớ công đức của Quận Chúa Ngọc Hoa.
Qua sử sách và truyền thuyết kể rằng: Ngọc Hoa là con gái của tướng Trần Công, người có công giúp vua dẹp loạn. Ngọc Hoa được mệnh danh là tuyệt thế giai nhân “má đào, mặt ngọc, tóc mây”, 300 mỹ nữ đẹp nhất Kinh thành lúc ấy không ai sánh bằng nàng. Năm 13 tuổi nàng càng đẹp, nơi nơi đánh tiếng, viếng thăm làm ngây ngất cả vua quan triều đình. Dạo ấy, có người ăn mày rách rưới tên là Phạm Tải sa cơ lỡ bước tới ăn xin. Thấy Phạm Tải khôi ngô tuấn tú, Ngọc Hoa động lòng thương cảm, rồi hai người cứ thế quấn quýt bên nhau. Cha Ngọc Hoa thấy vậy, chẳng suy tính môn đăng, hậu đối nên đã giúp cậu ăn mày sính lễ rồi tổ chức đám cưới cho 2 người thật linh đình.
Nhưng chẳng bao lâu sau, tai họa đã ập đến. Trong làng có tên Biện Điền con nhà danh giá trước đó đã đến ướm hỏi Ngọc Hoa, nhưng bị nàng từ chối. Tức giận, y bèn thuê một lũ sai nha đến giết Trần Công và cướp nàng Ngọc Hoa. Đám sai nha trên đường đi cướp thì bị một trận “cuồng phong quật ngã đầy đồng”. Không làm gì được, Biện Điền bèn lập mưu tâu cống Ngọc Hoa lên vua Trang Vương. Vua cho đòi Ngọc Hoa đến xem mặt, nàng đã phải tự làm xấu “tóc mây rũ rối, mực bôi má đào… rồi trút hài đi đất, áo quần xộc xệch” để không bị vua chọn. Đồng thời nàng cũng tâu vua là gái đã có chồng.
Nhưng trước sức ép của vua quan, Phạm Tải phải chọn lấy cái chết.Vì thương nhớ chồng, Ngọc Hoa khóc lóc thảm thiết, rồi cuối cùng nàng tự vẫn. Chuyện còn kể rằng cái chết của hai người đã động đến trời đất, Diêm vương tra sổ thiên tào mới hay Phạm Tải là Thiên tử bị chết oan nên đã lệnh bắt vua Trang Vương bỏ vạc dầu, thế rồi sai mây vàng đưa vợ chồng Ngọc Hoa về triều. Phạm Tải lên làm vua, còn Ngọc Hoa làm hoàng hậu. Câu chuyện mặc dù do dân gian thêu dệt, có tính chất hoang đường, nhưng đã khẳng định một chân lý cái thiện luôn thắng cái ác và đề cao giá trị nhân phẩm của con người.
Tại đền thờ Ngọc Hoa hiện còn sắc phong thời Nguyễn. Sắc chỉ ghi: Sắc chỉ cho xã Vă Tảo, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương phụng sự Trần Ngọc Hoa hiệu Ngọc Lỗi quận chúa phu nhân tôn thần có công giúp nước, che chở cho dân, nổi tiếng linh thiêng, ứng hợp. Di tích đã được trùng tu trùng tu và tôn tạo để có được cơ ngơi như ngày hôm nay. Với tinh thần trách nhiệm cũng như niềm tự hào về truyền thống văn hoá của mảnh đất Thanh Hà xứ Đông.
“Đã là con mẹ con cha
Sinh ra ở đất Thanh Hà xứ đông”
Và để tưởng nhớ công ơn của Quận chúa Ngọc Hoa đã xin cha mẹ (Tướng Trần Công) chia ruộng đất cho dân làng và ca ngợi đức hy sinh, tấm lòng thuỷ chung của Ngọc Hoa. Hằng năm vào các ngày từ mùng 4 đến mùng 6 tháng 2 âm lịch, người dân nơi đây đều tổ chức Lễ hội truyền thống với nhiều hoạt động sôi nổi, mang đậm những giá trị văn hóa và tâm linh độc đáo.
Những ngày này hàng trăm lượt người dân địa phương và du khách thập phương về dự lễ hội. Mọi người đều tin tưởng và cầu nguyện Đức Cụ Ngọc Hoa sẽ phù hộ cho Quốc thái dân an. Cầu cho mọi người mạnh khỏe và có cuộc sống dư dả. Đặc biệt nhất trong những ngày diễn ra lễ hội, người dân địa phương và du khách thập phương khi về đây du xuân trẩy hội, sẽ được tham gia và đón xem nhiều trò chơi dân gian và phong tục độc đáo như: rước lễ quanh làng, đi cầu thùm, bắt vịt, đập niêu, đi dây trên hồ, thi nấu cơm, nấu xôi, triển lãm sinh vật cảnh...
Đến với Ngọc Linh Từ quí khách sẽ được chiêm ngưỡng nơi linh thiêng, ứng hợp cổ kính với hai cây gạo: một cây được trồng ở cổng tam quan hướng nam di tích và cây gạo được trồng ở cuối di tích cùng nhiều cây cổ thụ khác đã có cách đây hàng trăm năm. Trải qua bao mưa nắng, bão tố của thời tiết mà gạo vẫn đứng vững đến bây giờ, chứng kiến bao sự đổi thay của làng quê và sự trưởng thành của bao thế hệ. Một điều đặc biệt là cứ đến những ngày tổ chức lễ hội những bông hoa gạo nở ngập tràn, chi chít những bông đỏ như những tia lửa nhỏ thắp đèn toả sáng - màu đỏ ấy làm ấm lên trong du khách khi đến với Đền Ngọc Hoa.
Trân trọng giới thiệu một số hình ảnh :
Cổng Tam quan- Đền thờ Ngọc Hoa
Giếng Ngọc trong Đền thờ Ngọc Hoa
Tượng Ngọc Hoa tại khu trung từ.
Đoàn rước cỗ tại lễ hội.
Học sinh trường tiểu học Thanh An tham gia thắp hương tại lễ hội.
Triển lãm trưng bày cây cảnh nghệ thuật tại lễ hội.
Trò chơi dân gian tại lễ hội.
Học sinh tiểu học tham gia trò chơi bắt vịt.
Cây gạo cổng Tam quan phía nam Di tích.